ستاد فناوری های نانو
معرفی ستاد
در سال ۱۳۸۲، با شناسایی فناورینانو به عنوان یک فناوری دارای اولویت ملی، ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به منظور پیگیری توسعه این فناوری در کشور تشکیل شد. دیدگاه ستاد برای توسعه فناوری نانو، تدوین چارچوب فعالیت بلندمدت کشور در این حوزه بود و در این مسیر، برنامه راهبردی دهساله فناوری نانو در ستاد تهیه و در مرداد ماه ۱۳۸۴ به تصویب هیئت دولت رسید. این سند با عنوان «سند راهبرد آینده» قرار گرفتن در میان ۱۵ کشور برتر جهان در حوزه فناورینانو و تلاش برای ارتقاء مداوم این جایگاه به منظور تولید ثروت و بهبود کیفیت زندگی مردم را هدفگیری کرده است.
مجموعهٔ فعالیتها و اقدامات ستاد در سالهای ۸۲ تا ۸۶، موجب بسط الگوی ستاد و تأسیس ستادهای فناوریهای راهبردی توسط معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال ۸۷ شد. ستاد ویژه توسعه فناوری نانو نیز در چتر حمایتهای مادی و معنوی این معاونت قرار گرفت.
با تکیه بر تجربه اجرای سند راهبرد آینده طی دو دوره سهساله، ستاد در ویرایش تکمیلی جدیدی از این سند، اقدام به بهبود برنامهها و تدوین سند تکمیلی سوم برای سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ کرد. رویکرد تجاریسازی و توسعه صنعتی بر پایه فناوری نانو از مهمترین نقاط تمرکز سند تکمیلی سوم هستند. در این سند، هشت برنامه پیشبینی شده و متناظر با هر برنامه، کارگروهی اجرای آن را در دبیرخانه ستاد پیگیری میکند. این برنامهها عبارتاند از:
- ترویج و آموزش عمومی نانو برای افزایش مشارکت ذینفعان در توسعه و به کار گیری فناوری نانو
- فراهمسازی و تقویت زیرساختهای لازم برای توسعه همهجانبه، به هنگام، متوازن و پایدار نانو
- ارتقاء همکاریها و تعاملات بینالمللی
- توسعه و بهرهمندی از سرمایههای انسانی نانو و ارتقاء تحقیقات مسألهمحور
- راهبری تحقیقات هدفمند نانو برای دستیابی به فناوریهای کلیدی
- تسهیل و تسریع تجاریسازی از طریق فراهمسازی خدمات توسعه فناوری مورد نیاز فناوران و شرکتهای دانشبنیان
- ارتقاء صنایع با به کار گیری فناوری نانو و گسترش بازار نانو
- سیاستگذاری و ارزیابی اهداف، راهبردها، سیاستها، برنامهها و نهادهای نانو
تاریخچه
گذری بر فناوری نانو در ایران از ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۸
در این گزارش سعی شده است سیر تاریخی توسعه فناوری نانو در ایران از اسفند ۱۳۷۹ تا آبان ۱۳۸۸ به صورت خلاصه ارائه شود. در ضمن این تاریخچه، رویکردهای اصلی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و اقدامات اصلی در حوزههای مختلف ترویج، توسعه منابع انسانی، زیرساختهای توسعه فناوری، تجاری سازی و روابط بین الملل بیان شده است.
امروز آبان ۱۳۸۸
- ایران پانزدهمین کشور دنیا در تولید علم در زمینه فناوری نانو و رتبه اول بلامنازع در منطقه و کشورهای اسلامی است.
- بیش از ۱۶۰۰ عضو هیئت علمی و حدود ۲۰۰۰ محقق کارشناس ارشد و دکتری در زمینه فناوری نانو در دانشگاههای کشور مشغول به تحقیق و پژوهش هستند و بیش از ۳۵۰۰ پایان نامه تحصیلات تکمیلی در این زمینه انجام شده است.
- حدود ۳۰ شرکت بزرگ و کوچک به تولید محصولات مبتنی بر فناوری نانو مشغول هستند و برخی از محصولات آنها به بازارهای خارجی صادر میشود.
- بیش از ۷۰ شرکت کوچک و متوسط در حال توسعه فناوری برای ورود به بازار هستند
- ایران متولی شبکه فناوری نانو در میان کشورهای عضو اکو است.
- ایران عضو فعال کمیته بین ا لمللی استانداردسازی فناوری نانو و عضو گروه مشاوران رئیس این کمیته است.
- یونیدو (سازمان توسعهٔ صنعتی سازمان ملل متحد) مرکز تحقیقات فناوری نانو در ایران را ایجاد کرده و مأموریت بهکارگیری فناوری نانو در آب و پساب را به آن واگذار کرده است.
- در طول هشت سال، زنجیرههای علم و فناوری نانو در ایران یک به یک شکل میگیرد و همه به نوعی برای تولید ثروت از این فناوری گام برمیدارند.
سیر فناوری نانو در ایران سال ۱۳۷۹
اولین جرقههای توجه خاص کشورها و دولتها به فناوری نانو در جهان زده میشود. تا قبل از این فقط در برخی مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی، آن هم به صورت پراکنده، تحقیقات در زمینه فناوری نانو انجام میشد.
آرام آرام با شناخته شدن اهمیت و بزرگی این فناوری، و نقشی که درآیندهٔ فنی و اقتصادی دنیا دارد، کشورهای بزرگ و پیشرفته برای بهرهگیری از فرصت این فناوری برای بیشتر کردن فاصله خود با دنیا، وارد میدان مسابقه میشوند. هرچند موجهای علمی و فنی معمولاً با یک فاصله زمانی چند ده ساله به ایران میرسد، اما فناوری نانو در ایران، مسیری غیر از دیگر فناوریها را در پیش میگیرد.
روز اول اسفند ۱۳۷۹ مرحوم دکتر ابتکار، مشاور رئیس جمهور وقت، در نامهای به رئیس جمهور، مطرح شدن موضوعی جدید با عنوان فناوری نانو را به ایشان اطلاع میدهند و میخواهند که این موضوع بررسی شود.
نامه به دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری ارجاع میشود و یک تیم از کارشناسان این دفتر، مسئول مطالعه و بررسی کم و کیف این موضوع میشوند.
سال ۱۳۸۰
این تیم مطالعاتی با عنوان کمیته مطالعات سیاست فناوری نانو تحقیقات خود را ادامه میدهد. با تشکیل این کمیته، سایت فارسی فناوری نانو و چاپ یک خبرنامه آغاز میشود و فعالیت ترویجی برای مخاطبان مختلف کلید میخورد.
این کمیته، اولین همایش ملی فناوری نانو را روزهای ۱۴ و ۱۵ اسفند ۱۳۸۰ برگزار میکند. این برنامه، زمینهای میشود برای شناخت و برقراری ارتباط با محققان فناوری نانو و بهخصوص چند نفر از ایرانیانی که خارج از کشور در زمینه نانو سابقهٔ تحقیقاتی خوبی دارند و بعداً همکاریهای علمی با دانشگاههای ایران را ادامه میدهند.
سال ۱۳۸۲- تشکیل ستاد
در تاریخ ۱۶/۶/۱۳۸۲ ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به ریاست معاون رئیس جمهور و عضویت وزارتخانههای امور اقتصاد و دارایی، بهداشت درمان وآموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن، علوم تحقیقات و فناوری، رئیس سازمان وقت مدیریت و برنامهریزی کشور، رئیس دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری و تعدادی از مدیران و محققان تشکیل میشود.
وظایفی که برای ستاد تعیین میشود از این قرار است:
- تصویب اهداف، راهبردها و سیاستهای کلان و برنامه ملی توسعه فناوری نانو
- تقسیم وظایف کلّی دستگاهها و تعیین ماموریتهای بخشی و هماهنگی آنها در قالب برنامه بلند مدت ده ساله
- نظارت عالی بر تحقق اهداف و برنامهها
دبیرخانه ستاد در دفتر همکاریهای فناوری ریاست جمهوری قرار میگیرد و مهندس سجادی، رئیس وقت این دفتر و سفیر فعلی جمهوری اسلامی ایران در روسیه، به عنوان دبیر ستاد انتخاب میشود. از همان ابتدای تشکیل ستاد، تدوین برنامه ده ساله برای توسعه فناوری نانو در دستور کار قرار میگیرد.
جلسات ستاد فناوری نانو با ریاست معاون اول رئیس جمهور و بعضاً با حضور رئیس جمهور هر شش ماه یک بار تشکیل میشود و نمایندگان تام الاختیار اعضای ستاد، هر ماه یک بار جلسهای با عنوان شورای هماهنگی تشکیل میدهند.
سال ۱۳۸۳ – تدوین سند
در دی ۱۳۸۳ وزیر علوم در دیدار رهبر معظم انقلاب با رؤسای دانشگاهها، به فعالیتهای ستاد فناوری نانو برای برنامهریزی و توسعه این فناوری اشاره میکنند و مقام معظم رهبری با تأکید بر لزوم اهمیت پیشگامی در این زمینه میفرمایند:
“موضوع را زود فهمیدهایم. یعنی نگذاشتیم بعد از چهل سال بفهمیم که چنین چیزی در دنیا پدید آمده است. در اوایل کار این موضوع را فهمیدهایم و الان هم دنبالش هستیم. اگر… بودجه داده شود، تشویق بشود و افرادی برای پیگیری این کار گماشته شوند، خواهید دید دیری نخواهد گذشت که در سطح اول دنیا قرار خواهیم گرفت.”
همزمان با شروع کار تدوین برنامه ده ساله، اجرای برنامههای کوتاهمدت در چهار حوزهٔ ترویج، توسعه منابع انسانی، زیرساخت آزمایشگاهی و طرحهای کوتاهمدت آغاز میشود.
سال ۱۳۸۴ – تصویب سند راهبرد آینده
تلاشهای کارشناسی برای تدوین سند بلندمدت توسعه فناوری نانو در مرداد ۱۳۸۴ به نتیجه میرسد و هیئت دولت در جلسه ۲/۵/۱۳۸۴ این سند را تصویب و در تاریخ ۱۰/۵/۸۴ آن را ابلاغ میکند.
طبق سند ده سالهٔ راهبرد آینده، ایران باید تا سال ۱۳۹۳، به رتبه پانزدهم دنیا در فناوری نانو دست یابد و مسیر توسعه باید به گونهای باشد که: توسعه فناوری نانو موجب تولید ثروت و ارتقای کیفیت زندگی مردم شود.
ارائه گزارش فناوری نانو به مقام معظم رهبری
در روز ۲۵ بهمن ۱۳۸۴ دبیر و تعدادی از اعضای ستاد در حضور مقام معظم رهبری گزارشی از فعالیتهای این ستاد و برنامههای آن در آینده را به ایشان ارائه میکنند. ایشان ضمن ابراز خرسندی از فعالیتهای صورت گرفته، برای تسریع در روند توسعهٔ این فناوری، میفرمایند:
ما قله فناوری نانو را زود شناختهایم؛ حال دو چیز مهم است: یکی همت شماست که حتماً در این مساله کوتاه نیایید و از همه همت و تواناییهایتان استفاده کنید. منظورم از همه همت و توانایی، همان دایره وسیعی است که شما در برنامه فناوری نانو در نظر گرفتهاید؛ یعنی دانشمندان سرتاسر کشور، شبکه آزمایشگاهی سرتاسر کشور و حتی دانشجو، دانشگاهی و دانش آموز. از همه اینها استفاده کنید. و دوم کمکهایی که باید بشود و پشتیبانی مالی لازم که با توجه به سرمایهگذاری دولتهای جهان و هدفگذاری کسب یک تا دو درصد بازار جهانی، برای رسیدن به آن باید بودجهای معادل دو درصد سرمایهگذاری دولتهای جهان به این برنامه اختصاص داده شود…
جایگاهی هم که برای این کار در نظر گرفته شده است باید همین ستاد ریاست جمهوری باشد. برای شما همین نقش ستادی خوبست ولی در ابتدای کار ناچار هستید در بعضی بخشها در اجرا هم وارد شوید تا حرکت شکل بگیرد.”
ترویج و آموزش فناوری نانو
بسترسازی فکری و آماده کردن ذهن افراد و نهادها برای پذیرش فناوری نانو، لازمهٔ توسعهٔ پایدار آن است. به این منظور، ترویج نانو برای گروههای مخاطب خاص و آموزش مبانی علمی و فنی این عرصه به دانش آموزان در دستور کار کمیته مطالعاتی و سپس ستاد فناوری نانو قرار میگیرد.
راهاندازی سایت فناوری نانو برای دانش آموزان، برگزاری و حمایت از بیش ۲۵۰ همایش ترویجی و آموزشی برای دانش آموزان و دبیران، انتشار مجلات و بولتنهای آموزشی، تدوین و انتشار کتابهای و CD های آموزشی، از جمله کارهایی است که هر کدام با هدفی خاص و برای مخاطبان خاص طراحی و اجرا میشود.
توسعه منابع انسانی
از ابتدای سال ۱۳۸۳ برنامهای برای توسعه منابع انسانی با عنوان برنامه حمایت تشویقی آغاز میشود، که هدف اصلی آن، ایجاد انگیزه در بین پژوهشگران کشور برای جهت دادن تحقیقات آنها به سوی فناوری نانو است. در برنامه حمایت تشویقی، به محققانی که فعالیت پژوهشی در زمینه فناوری نانو انجام میدهند مبالغی به عنوان تشویقی پرداخت میشود.
با شروع برنامه حمایت تشویقی، گردآوری اطلاعات پژوهشی و تشکیل بانکهای اطلاعاتی جامع فناوری نانو نیز آغاز میشود، که هماکنون کارنامه کلیهٔ افراد و مراکز و مؤسسات کشور را در خود دارد.
برنامه حمایت تشویقی، پس از گذشت پنج سال، البته با تغییرات اندکی، هنوز در حال اجراست.
شبکه آزمایشگاهی
با آغاز تحقیقات فناوری نانو، نیاز به تجهیزات پیشرفته و دقیق برای ساخت و اندازهگیری مواد در مقیاس نانومتری رو به افزایش میگذارد. با ارزیابی تجهیزات موجود و نیازمندیهای کشور، راهکار شبکهسازی برای آزمایشگاههای نانو پیشنهاد میشود و شبکه آزمایشگاههای فناوری نانو تشکیل میشود.
آموزش تکنسینها، تعمیر و کالیبراسیون دستگاهها، ارائه حمایت مالی برای ارتقاء و خرید تجهیزات جدید، ارائه مشاوره برای خرید تجهیزات و کمک به اخذ استانداردهای بین المللی، از خدماتی است که شبکه به آزمایشگاههای عضو ارائه میکند.
سال ۱۳۸۵ – تداوم فعالیتها در دولت نهم
روز ۱۲ اردیبهشت ۱۳۸۵، شورای عالی انقلاب فرهنگی در پانصد و هشتاد و دومین جلسه خود، ضمن تأکید بر اجرای دقیق “سند راهبرد آینده” به عنوان برنامه ۱۰ ساله توسعه فناوری نانو، سیاستها و راهبردهای توسعه و ارتقای این فناوری در کشور را تصویب میکند.
در ۱۶ بهمن ۱۳۸۵ با تشکیل معاونت علمی ریاست جمهوری، ستاد به عنوان زیرمجموعه این معاونت ادامه فعالیت میدهد.
مشارکت ایران در تلاش بین المللی برای استانداردسازی نانو
اواخر سال ۸۳ حرکت بین المللی برای استانداردسازی فناوری نانو آغاز میشود. پیشنهاد تشکیل یک کمیته برای استانداردسازی فناوری نانو در سازمان بین المللی استاندارد (ISO) مطرح و تصویب میشود. این کمیته با عنوان ISO/TC229 با حضور ۲۳ عضو فعال و ۷ عضو ناظر تشکیل میشود.
ایران از ابتدا به عنوان عضو اصلی این کمیته پذیرفته میشود و گارگروهی را با مدیریت مشترک ستاد و سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به صورت متناظر با کمیته بین المللی تشکیل میدهد. کمیته استانداردسازی فناوری نانوی ایران به صورت مستمر و فعال در نشستهای شش ماههٔ کمیته بین المللی حضور مییابد.
نشستهایی که با حضور ایران برگزار میشود.
در اجلاس ششم در فرانسه، میزبانی دوازدهمین اجلاس این کمیته که در سال ۲۰۱۱ برگزار خواهد شد، به ایران داده میشود. در اجلاس هشتم درآمریکا نیز، ایران به عضویت گروه مشاوران رئیس این کمیته درمیآید. یکی از اولین پیشنهادها برای تدوین استادندارد بین المللی فناوری نانو از سوی ایران ارائه میشود. پیشنهاد ایران مبنی بر روش استاندارد دستهبندی نانومواد بعداً مورد تأیید ایزو قرار گرفته روند تبدیل به یک استادندارد بین المللی را طی میکند.
روابط بین المللی
به علت نوپا بودن فناوری نانو و پیش بینیهایی که برای آیندهٔ تجاری آن میشود، قدرتهای بزرگ دنیا نهایت تلاش خود را میکنند تا آیندهٔ آن را دراختیار خود بگیرند. تشکیل نهادهای بین المللی و تصویب قوانین و استانداردها، یکی از ابزارهای این تصمیم است. نگاه ایران به روابط بین المللی بر این اساس است که، ما باید در نهادهای اصلی منطقهای و بین المللی، حضور و نقش مؤثر داشته باشیم به گونهای که، اگر در آینده کلوبی در دنیا برای فناوری نانو تشکیل شد، ایران باید یکی از اعضای مؤثر آن باشد. ایران در تعامل با کشورهای جهان، آنها را به چند دسته تقسیم میکند:
- کشورهایی که در فناوری نانو بالاتر یا همسطح ایران هستند، که برای ارتباط با آنها، راهبرد توسعهٔ مشترک فناوری و اعزام متخصصان به آن کشورها دنبال میشود.
- کشورهایی که از لحاظ تجاریسازی و ورود به بازار، دارای توانمندی هستند. که همکاری مشترک شرکتهای ایرانی با آنها دنبال میشود.۳-
کشورهای پایینتر از ایران، که فروش محصول و خدمات آموزشی و فناوری از ایران به آنها مد نظر است.
برخی از نتایج این تلاشها به این شرح است:
تشکیل شبکه اکونانو
پیشنهاد تشکیل این شبکه که توسط ستاد نانو ارائه شده بود در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۷ به تصویب کشورهای عضو رسید و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸ دفتر مرکزی این شبکه در مراسمی با حضور سفرای کشورهای عضو و در محل ستاد نانو افتتاح شد.
عضویت در نانوفُروم آسیا
نانوفروم آسیا، شبکهای متشکل از کشورهای استرالیا، چین، هنگ کنگ، هند، اندونزی، کره، ژاپن، مالزی، نیوزلند، سنگاپور، تایوان، تایلند و ویتنام است که در سال ۲۰۰۴ بنیانگذاری شده است. مأموریت این شبکه ترویج، تحقیق، توسعه و صنعتی سازی فناوری نانو بین کشورهای عضواست. ایران در سال ۸۸ به عضویت این فروم در آمد و در ششمین نشست آن در مهر ماه ۸۸ در تایوان، هیئت ایرانی، گزارشی از روند توسعه فناوری نانو در ایران ارائه کردند.
ایجاد مرکز تحقیقات فناوری نانو توسط یونیدو در ایران
ایران در سال ۱۳۸۷ پیشنهاد تشکیل مرکز بین المللی فناوری نانو با محوریت آب و پساب را به سازمان توسعه صنعتی سازمان ملل متحد ارائه نمود. با این پیشنهاد، طرح ایجاد یک مرکز بین المللی فناوری نانو به صورت مشترک بین ایران و یونیدو در دستور کار طرفین قرار گرفت. تا اینکه در روز ۳ مهر ۸۸ سند ایجاد این مرکز در محل دفتر مرکزی یونیدو در وین امضا شد. این اولین مرکز بین المللی یونیدو در حوزه فناوری نانو خواهد بود و هدف آن، بهرهگیری از فناوری نانو در حوزههای شیرینسازی و تصفیه آب و پساب در سه سطح ملی، منطقهای و بینالمللی تعریف شده است.
برگزاری کنفرانسهای بینالمللی مانند:
کنفرانس نانوی ایران و آلمان، اردیبهشت ۸۳؛ دانشگاه علم و صنعت ایران·
کنفرانس نانوی ایران و روسیه، خرداد ۸۴؛ هتل المپیک ·
اولین کنفرانس نانوی ایران و هند، اردیبهشت ۸۷؛ دانشگاه علوم پزشکی تهران·
دومین کنفرانس نانوی ایران و هند، اردیبهشت ۸۸؛ دانشگاه اصفهان
ارزیابی روند توسعه نانو در ایران
مطابق سند راهبردی توسعه فناوری نانو، بناست ایران تا سال ۱۳۹۳ در هر سه شاخص علم، فناوری و بازار، به جایگاه پانزدهم دنیا در فناوری نانو دست یابد. بر این مبنا، رصد جایگاه ایران در این شاخصها به صورت مستمر انجام میگیرد.
- رتبه در تولید علم؛ با شاخص تعداد و کیفیت مقالات معتبر علمی ISI
- رتبه در تولید فناوری؛ با شاخص تعداد پتنتهای معتبر بین المللی
- رتبه در اقتصاد نانو؛ با شاخص سهم بازار و میزان تولیدات فناوری نانو
رتبه ایران در تولید علم در نانو
تلاش برای ارتقای رتبه علمی ایران در زمینه فناوری نانو از همان ابتدای تشکیل ستاد فناوری نانو آغاز میشود. برای این منظور، یک تیم کارشناسی مسئول ارزیابی رتبه ایران و ارائه آمار مستمر از این موضوع میشود.
در اولین آمارها مشخص میشود که ایران در سال ۲۰۰۰، با ۹ مقاله مرتبط با فناوری نانو در رتبه شصتم دنیا قرار داشته است و در منطقه نیز پنج کشور ترکیه، مصر، عربستان، ازبکستان و ارمنستان جلوتر از ایران بودهاند.
سال ۱۳۸۰ ما با انتشار ۱۷ مقاله به رتبه پنجاه و دوم جهان میرسیم. کشور ترکیه ۱۶ رده از ما جلوتر است و مصر تقریباً همتراز ایران است. در سالهای ۸۱ و ۸۲ نیز ما هر سال ۳۰ مقاله مرتبط با نانو داریم و رتبهٔ ایران در این سالها به ترتیب ۴۸ و ۵۱ است و همچنان کشورهای ترکیه و مصر بالاتر از ما قرار هستند. در سال ۸۳، ایران از مصر پیش میافتد و با ۵۸ مقاله به رتبه چهل و دوم دنیا میرسد.
از ابتدای سال ۸۴، برنامهٔ حمایتهای تشویقی، محققان دانشگاههای کشور را به تحقیق و پژوهش در زمینه فناوری نانو سوق میدهد و انتشار مقالات ایران، روندی صعودی میگیرد. در این سال ۱۳۲ مقاله از ایران در مجلات ISI چاپ میشود و ایران را به رتبه سی و ششم دنیا میرساند. اما از بین کشورهای منطقه، همچنان ترکیه بالاتر از ایران است.
در سال ۸۵، تعداد مقالات ایران تقریباً دو برابر میشود و با ۲۸۱ مقاله، به جایگاه ۳۱ دنیا میرسد و ترکیه را دو پله جا میگذارد. این روند در سالهای بعد نیز تداوم مییابد. به طوری که در سال ۸۶، محققان ما با ۴۶۵ مقاله جایگاه بیست و پنجم دنیا را کسب میکنند و فاصلهٔ خود را با کشورهای منطقه افزایش میدهند.
سال ۸۷ یک افتخار دیگر کسب میشود؛ تا این سال، رژیم صهیونیستی از نظر تعداد مقالات فناوری نانو جلوتر از ایران بود، ولی در سال ۸۷ ایران با انتشار ۸۱۳ مقاله و کسب رتبه ۱۹ دنیا، توانست این رژیم را نیز پشت سر بگذارد.
و بالاخره در پایان ماه آگوست ۲۰۰۹ یعنی شهریور ۱۳۸۸، محققان کشورمان توانستند از نظر تعداد مقالات علمی به جایگاه پانزدهم دنیا برسند. یعنی شش سال پیش از پایان سند راهبردی، ایران در شاخص تولید علم به هدف این سند میرسد.
رتبه ایران در توسعه فناوری
رتبه در توسعه فناوری، با دو شاخص تعداد پتنتها و تعداد شرکتهای مستقر در مراکز رشد، اندازهگیری میشود.
بررسی تعداد اختراعات ثبت شده در دفاتر معتبر ثبت پتنت نشان میدهد که ایران در سال ۲۰۰۷ مجموعاً ۵ پتنت نانو داشته است که ۴ مورد آن در دفتر ثبت اختراع اروپا به ثبت رسیده و در رتبه بیست و دوم این دفتر قرار دارد. در سال ۲۰۰۸ میلادی تنها ۴ اختراع مرتبط با فناوری نانو از ایران ثبت میشود که ۳ مورد از آنها مربوط به دفتر ثبت پتنت اروپاست. با این آمار، ایران در سال ۲۰۰۸ در ردهٔ بیست و هفتم در دفتر ثبت پتنت اروپا قرار میگیرد.
پیش بینی میشود با گسترش فعالیتهای ترویجی و آموزشی و فعال شدن دفاتر خدمات پتنت در دانشگاهها، این روند در سالهای بعد رشدی صعودی داشته باشد و ایران پس از شاخص تولید علم بتواند در شاخص تعداد اختراعات نیز، قبل از اتمام دوره سند راهبرد آینده به رتبه پانزدهم دنیا برسد.
تعداد مراکز و هستههای رشد مرتبط با فناوری نانو نیز به عنوان دیگر شاخص فناوری مورد ارزیابی قرار میگیرد. تا نیمه اول سال ۸۸ تعداد ۴۰ هستهٔ نانویی در ۱۰ مرکز رشد جذب و مورد حمایت ستاد قرار گرفتهاند.
محصولات ایران
شرکتهای ایرانی با طراحی و ساخت محصولات مبتنی بر فناوری نانو، در حال ورود به بازارهای داخلی و بین المللی هستند که تعدادی از آنها از این قرار است.
- ساخت چندین نوع از تجهیزات آزمایشگاهی ازجمله میکروسکپ STM، مغناظیس سنج و دستگاه کروماتوگرافی گازی.
- میکروسکپ STM علاوه بر مراکز تحقیقاتی داخلی، به کشور مالزی نیز صادر میشود.
- تصفیه آب با نانوفیلتراسیون.
- این سیستم ابتدا به صورت آزمایشی بر روی رودخانه کارون نصب و راهاندازی شد و هم اکنون در سطح وسیعتر در یکی از شهرهای خوزستان در حال پیاده شدن است.
- تولید انواع نانومواد از جمله فلزات و اکسیدهای فلزی.
- تولید نانولولههای کربنی در مقیاس بالا. روش تولید این ماده به صورت چندین پتنت بینالمللی ثبت شده است.
- این ساختار کربنی در مصارفی همچون پایهٔ کاتالیستهای نفتی، ذخیره و هیدروژن و تولید کامپوزیتها بهکار میرود.
- تولید انواع محصولات ضد باکتری با استفاده از نانومواد.
- ساخت دستگاههای تولید کنندهٔ الیاف نانومتری در انواع آزمایشگاهی، صنعتی و قابل حمل.
- تولید بتن مقاوم در برابر خوردگی با استفاده از افزودنیهای نانومتری.
- تولید نانوفیلترهای تصفیه کننده هوا، در چندین نوع خانگی، صنعتی و قابل استفاده در خودرو.
- تولید لولههای پلیمری بدون صدا برای آب و فاضلاب
- تولید بستهبندیهای مواد غذایی و میوه با هدف افزایش عمر محصولات
- تولید قطعات نانوکامپوزیتی برای استفاده در خودرو.
- تولید انواع لباسهای ضد آب و ضد لک.
- تولید کاشی و سرامیکهای ضد لک.
- تولید مواد تثبیت کننده شن و خاک
- شیشههای کنترل کننده انرژی برای استفاده در ساختمان.
- روانکارهای مبتنی بر نانوذرات برای کاهش مصرف سوخت خودرو.
به منظور ارائه خدمات مختلف توسعه فناوری و ورود محصولات ایران به بازار، گروهی از شرکتهای ارائه دهندهٔ این خدمات در قالب کُریدور (Corridor) خدمات توسعه فناوری، به شرکتهای نوپا و درحال رشد کمک میکنند.
مطابق سند راهبردی، هدف از توسعه فناوری نانو، تولید ثروت و افزایش کیفیت زندگی مردم است. بنابراین تلاش برای دستیابی به اهداف سند راهبردی در شاخصهای فناوری و بازار ادامه دارد. و در این راستا، برنامههای حمایتی متنوعی برای کمک به تبدیل یافتههای پژوهشی به محصول و حمایت از نوآوران، در کارگروههای مختلف ستاد در حال اجراست.
ترویج و آموزش
یکی از نیازمندیهای توسعه پایدار فناورینانو، مشارکت همه گروههای ذی نفع در تمام نظام توسعه این فناوری است. این امر مستلزم طراحی فعالیتهای منسجم ترویجی، اطلاع رسانی و آموزشی برای گروههای مختلف ذینفع و بازخوردگیری از اثرگذاری این فعالیتهاست.
کارگروه ترویج ستاد توسعه فناورینانو، برنامههای ترویجی متنوعی را با اهداف زیر در دستور کار خود دارد:
- تقویت گفتمان توسعه فناوری نانو
- ارتقای مشارکت همه گروههای ذینفع در نظام توسعه فناوری نانو
- کشف و جهتدهی به استعدادهای موجود در مسیر اولویتهای کشور
شبکه آزمایشگاهی
۱- معرفی
شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو در ابتدای سال ۱۳۸۳ با هدف ایجاد بستری مناسب برای ارائه خدمات آزمایشگاهی به محققین دانشگاهی و صنعتی و استفاده بهتر از ظرفیتهای آزمایشگاهی کشور تشکیل شد. اعضای این شبکه متشکل از دانشگاهها، پژوهشگاه و مراکز تحقیقات دولتی و خصوصی از شهرهای مختلف کشور میباشند که در قالب شبکه آزمایشگاهی به پژوهشگران خدمات ارائه میکنند.
۲- اهداف شبکه
- امکان دسترسی آسان کلیه متخصصین و پژوهشگران کشور به توانمندیهای آزمایشگاهی؛
- توسعه همگام زیرساخت آزمایشگاهی به موازات توسعه فناوری نانو در کشور؛
- حمایت از ساخت دستگاهها آزمایشگاهی مرتبط با نانو در کشور؛
- توسعه همکاریهای بینالمللی در زمینه زیرساختهای آزمایشگاهی فناوری نانو
۳- حمایتهای شبکه
شبکه به صورت سالانه از آزمایشگاههای عضو خود در موارد زیر حمایت میکند:
- برگزاری و شرکت در دورههای آموزشی و آموزش نیروی انسانی؛
- نگهداری، تعمیرات، کالیبراسیون و ارتقای دستگاهها آزمایشگاهی؛
- استقرار و اخذ گواهینامه بینالمللی استاندارد ISO/IEC17025؛
- خرید دستگاهها آزمایشگاهی داخلی و خارجی؛
- تشکیل و فعالیت کارگروههای تخصصی دستگاهی؛
- پیادهسازی سامانه نرمافزار مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی.
میزان حمایت مربوط به هر آزمایشگاه براساس امتیاز و رتبه کسب شده توسط آزمایشگاه در ارزیابیهای سالانه شبکه از عملکرد آزمایشگاههای عضو، تعیین میشود.
۵- ساخت دستگاهها آزمایشگاهی
حمایت از ساخت دستگاهها آزمایشگاهی مرتبط با فناوری نانو، یکی از رسالتهای شبکه آزمایشگاهی است و از سال ۱۳۸۵، چندین پروژه ساخت دستگاهها آزمایشگاهی فناوری نانو را مورد حمایت قرار داده است. تا کنون چندین شرکت ایرانی سازنده دستگاهها آزمایشگاهی فناوری نانو مورد حمایت قرار گرفته است که دستگاههای متنوعی را بهصورت تجاری وارد بازار نمودهاند. تعدادی از این دستگاهها عبارتند از: STM, AFM, GC, VSM, PACVD, PECVD, Freeze Dryer, Electro Spinning System.
۶- مشاوره
شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو با جمعآوری اطلاعات گوناگون، آنها را از طریق روشهای مختلف در اختیار اساتید، دانشجویان، پژوهشگران و مراکز پژوهشی و صنعتی قرار میدهد. علاوه بر انتشار اطلاعاتی همچون مشخصات آزمایشگاههای مختلف کشور و دستگاهها مختلف آنها (بدون محدودیت کاربرد در فناوری نانو) به صورت دستهبندی در پایگاه اینترنتی شبکه (به نشانی: www.nanolab.ir)، خدمات مشاورهای را نیز از طریق پست الکترونیکی info[@]nanolab.ir، ارائه میدهد. ارائه مشاوره در زمینه ساخت و تجهیز آزمایشگاه، تعمیرات، نگهداری، کالیبراسیون و ارتقای دستگاهها آزمایشگاهی، خرید دستگاههای جدید داخلی و خارجی و غیره نیز از طریق پست الکترونیکی انجام میشود.
۷- کارگروههای تخصصی
به منظور استفاده هرچه بیشتر از توان علمی-آزمایشگاهی موجود و همچنین افزایش جریان دانش در شبکه، برنامه ایجاد کارگروههای تخصصی دستگاهی تهیه گردید. هر کارگروه، از کارشناسان یک دستگاه آزمایشگاهی خاص (مثلاً TEM) تشکیل میشود که با هدایت یک مشاور علمی (از بین متخصصین مرتبط با آن دستگاه از مراکز عضو) و یک نفر به عنوان دبیر گروه (از بین کارشناسان آن دستگاه)، طبق دستورالعمل تشکیل و فعالیت کارگروههای تخصصی دستگاهی، فعالیت میکند. تا کنون کارگروههای تخصصی دستگاههای TEM, SPM, SEM, X-Ray تشکیل گردید است.
همچنین این شبکه با دارا بودن متخصصین باتجربه در زمینه استانداردسازی آزمایشگاهها، اقدام به تشکیل کارگروه تخصصی استاندارد و کالیبراسیون نموده است. این کارگروه متشکل از ۶ نفر سرممیز بینالمللی استاندارد ISO/IEC 17025 است که یک نفر از ایشان دبیری کارگروه را بر عهده دارد. این کارگروه در زمینه پیادهسازی استانداردهای لازم در آزمایشگاههای عضو شبکه و همچنین کالیبراسیون دستگاههای آزمایشگاهی و اخذ گواهینامهها و اعتبارنامههای مختلف ملی و بینالمللی، مشاورههای لازم را به شبکه و آزمایشگاههای عضو آن ارائه میکند.
۸- همکاریهای بینالمللی
شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو علاقهمند است تا با شبکهها و مراکز تحقیقاتی فعال در زمینه فناوری نانو در سایر کشورها بهویژه منطقه خاورمیانه و کشورهای اسلامی، همکاریهایی را در حوزههای ارائه خدمات آزمایشگاهی، کالیبراسیون دستگاهها و آموزش روشهای نوین کار با دستگاهها به اجرا گذارد.
۹- پایگاه اینترنتی شبکه
پایگاه اینترنتی شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو، اطلاعات لازم در زمینه توانمندیها، برنامهها، دستگاهها و امکانات موجود و همچنین مشخصات کامل آزمایشگاههای عضو و غیرعضو از سراسر کشور را با دستهبندیهای متنوع در اختیار علاقمندان قرار میدهد. همچنین این پایگاه با انتشار مقالههای متنوع، در زمینه ارتقای دانش فنی مراجعهکنندگان به این پایگاه فعالیت میکند.
صنعت و بازار
کارگروه صنعت و بازار یکی از زیرمجموعههای اصلی ستاد ویژه توسعه فناوری است که با هدف ترغیب صنایع کشور برای بهکارگیری فناوری نانو و حمایت از آنها در این مسیر ایجاد شده است. رویکرد اصلی این کارگروه، آشناسازی صنایع کشور با کاربردهای فناوری نانو و تسهیل فرآیند انتقال فناوری از مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی و شرکتهای فناور داخلی و یا منابع فناوری خارجی به متقاضیان صنعتی است.
صنایع هدف در برنامههای این کارگروه عبارتند از:
- صنایع مادر از جمله نفت و انرژی، دارو، خودرو، فولاد و… که اغلب دولتی هستند.
- صنایع خصوصی در همه حوزههای صنعتی، در صورتی که متقاضی استفاده از فناوری نانو باشند.
توسعه فناوری
معرفی کارگروه توسعه فناوری
توسعه واقعی فناوری نانو در کشور، بدون دستیابی به فناوریهای مهم، اثرگذار و ناظر به آینده، ممکن نخواهد شد. چنانچه در توسعه فناوری نانو کشور، فقط به نیازهای فعلی و فناوریهای موجود برای رفع آنها توجه شده و دستیابی به فناوریهای نوظهور و آینده ساز مورد توجه نباشد، واضح است که کشور نمیتواند در آینده از قدرتهای فناوری نانو بوده و در این حوزه حرفی برای گفتن داشته باشد، بلکه به یک مصرف کننده فناوری و پیرو کشورهای صاحب فناوریهای آینده تبدیل خواهد شد. رویکرد حاکم بر برنامههای توسعه فناوری تا کنون بر مبنای انتخاب موضوعات با اهمیت و پر اولویت و تعریف پروژههای عملیاتی برای دستیابی به آنها با واگذاری به اعضای فعال هیات علمی دانشگاهها بوده است. با توجه به لزوم حرکت همگانی جامعه علمی نانو به سمت دستاوردهای فناورانه، علاوه بر ایجاد نوآوریهایی در اجرای این برنامه، برنامه جدیدی نیز برای تشویق فعالیتهای فناورانه در سطح جامعه علمی و دانشگاهی نانو نیز طراحی و اجرا خواهد شد. بنابراین ستاد نانو، طی برنامه «توسعه فناوری» قصد دارد، دستیابی کشور به فناوریهای نوظهور آینده ساز را سیاستگذاری و برنامه ریزی کند.
این برنامه که از دو بخش اصلی تشکیل شده است؛ در بخش اول که هدف آن حمایتهای مؤثر برای تحقق دستاوردهای فناورانه است، ضمن ترویج اهمیت فعالیتهای فناورانه در مقابل فعالیتهای تحقیقاتی صرف، فناوریهای مهم آینده به طور پیوسته شناسایی و معرفی خواهد نمود. همچنین از ابزارهای حمایتی و تشویقی برای هدایت شرکتهای دانش بنیان، محققان و مراکز تحقیقاتی به دستاوردهای فناورانه استفاده میشود. علاوه بر این، تلاش میشود تا با تشکیل شبکههای فناوران، با هم افزایی توان ایشان، دستیابی به فناوریهای مورد نظر تسهیل و تسریع شود. در بخش دوم این برنامه؛ ضمن انتخاب حوزههای اولویت دار، با استفاده از ظرفیتهای انسانی ایجاد شده، پروژهای توسعه فناوری تعریف و مدیریت خواهند شد.
شرایط اصلی حمایت از طرحهای توسعه فناوری در کارگروه:
- در راستای اولویتهای مصوب ستاد توسعه فناوری نانو باشد.
- مرحله آزمایشگاهی و پژوهشی طرح با موفقیت انجام شده باشد.
- سطح آمادگی فناوری (TRL) موجود در سطح ۴ ارزیابی شود.
- توجیه فنی و اقتصادی در مقیاس نیمه صنعتی و صنعتی را داشته باشد.
- قابلیت تیم فناور (مجری) در انجام پروژه محرز گردد.
مالکیت فکری
حمایت از ثبت اختراع
مالکیت فکری به عنوان یکی از زیرساختهای مهم توسعه فناوری بیش از یک قرن است که در دنیا مورد توجه ویژه قرار گرفته است و در این راستا نیز بیش از ۲۵ معاهده و کنوانسیون بین المللی وجود دارد که همگی حاکی از اهمیت این مقوله به عنوان زیرساختهای مهم توسعه فناوری مطرح میشود. فعالیتهای مربوط به مالکیت فکری در ستاد نانو از سال ۱۳۸۴ آغاز شده و طی این مدت رویکرد ستاد به گونهای بوده که ضمن توانمند سازی نهادهای موجود مالکیت فکری در کشور به یک سری اقدامات خاص در زمینه مالکیت فکری در حوزه فناوری نانو بپردازد که از آن جمله میتوان به کمک ستاد برای ایجاد و یا فعال سازی دفاتر مالکیت فکری در ۹ مرکز دانشگاهی و پژوهشی و نیز کمک به تأسیس شرکتهای خصوصی ارائه دهنده خدمات تخصصی مالکیت فکری در کشور اشاره کرد.
استادنداردسازی
کمیته فنی متناظر فناوری نانو ایران (ISIRI/TC229)
با توجه به اهمیت موضوع استانداردسازی فناوری نانو برای توسعه و تجاریسازی این فناوری، کمیته فنی متناظر استاندارسازی فناوری نانو با مشارکت سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، با عنوان کمیته فنی ISIRI/TC229 در تیرماه ۸۵ تشکیل شد. این کمیته به صورت متناظر با کمیته بینالمللی استانداردسازی فناوری نانو (ISO/TC229) فعالیت میکند. کمیته بینالمللی استانداردسازی فناوری نانو (ISO/TC229) با هدف تهیه و تدوین استانداردهای مورد نیاز در حوزه فناوری نانو توسط مؤسسه ISO در سال ۲۰۰۵ ایجاد شدهاست.
در این کمیته ۳۶ کشور به عنوان عضو اصلی و ۸ کشور به عنوان عضو ناظر حضور دارند. اعضای اصلی این کمیته حق رأی داشته و میتوانند پیشنهادهای جدید استانداردسازی ارائه کنند. جمهوری اسلامی ایران یکی از اعضای اصلی این کمیته است.
اطلاعات بیشتر در سایت استانداردسازی فناوری نانو
شبکه ایمنی
معرفی شبکه و کارگروههای تخصصی
شبکه ایمنی نانو ایران دارای ۳ کارگروه تخصصی میباشد که به صورت متناظر با کمیته استانداردسازی فناوری نانو فعالیت میکنند. در این کارگروهها حدود ۴۰ نفر از اساتید دانشگاهها عضویت دارند.
شبکه ایمنی نانو عبارت است از مجموعهای از پژوهشگران حقیقی و مراکز مرتبط علاقمند که در چارچوب برنامههای معین و تحت مدیریت شبکه، حول تدوین استانداردها، دستورالعملها و آیین نامههای ایمنی و زیست محیطی فناوری نانو فعالیت مینماید. بعلاوه اعضای این شبکه در چارچوب پروتکلهای مشخص با یکدیگر همکاری نموده و نتایج حاصل در بستر شبکه مبادله شده تا به ایجاد هم افزایی و انباشت دانش انجامیده و زمینههای لازم برای پشتیبانی کشور در حوزه تنظیم مقررات و آیین نامههای ایمنی، بهداشت و محیط زیست را فراهم سازد.
شبکه ایمنی نانو ضمن فعالسازی و بکارگیری توان علمی و تحقیقاتی کشور نقش بسیار مهمی را در راستای توسعه ایمن تولید محصولات و فراوردههای نانو فناوری ایفا مینماید. همچنین شبکه با فراهم آوردن زیرساختهای لازم و نیز شبکه سازی محققین و متخصصین فعال مراکز علمی و صنعتی در داخل و خارج از کشور در راستای اهداف تعیین شده فعالیت مینماید.
*اهداف شبکه ایمنی نانو مواد:
- شبکه سازی متخصصین و محققین و مراکز علمی و صنعتی فعال در حوزه ایمنی، سلامت و محیط زیست
- کمک به تعیین اولویتهای ملی در راستای مأموریت شبکه و اجرای آن با هماهنگی و همگرا نمودن تحقیقات بین متخصصین و مراکز تحقیقاتی عضو
- زمینه سازی جهت تدوین استانداردهای ملی و بین المللی و نیز انطباق و بومی سازی استانداردهای معتبر بین المللی در کشور
- پشتیبانی کشور در تدوین مقررات، آیین نامهها، استانداردهای مرتبط با ایمنی، سلامت و محیط زیست محصولات و فراوردههای نانو
- ارتقاء سطح توانمندیهای نرم افزاری و سخت افزاری کشور در حوزههای مرتبط
*اولویتهای پژوهشی شبکه در سال ۹۲-۱۳۹۱
اولویتهای تحقیقاتی شبکه در سال اول شامل موارد زیر میباشد:
- زیر ساختهای لازم جهت اندازه گیری نانو مواد
- تخمین میزان مواجهه انسانی با نانو مواد
- سلامت جامعه و نانو مواد
- محیط زیست و نانو مواد
- متدهای تخمین ریسک نانو مواد و مدیریت آن
- انفورماتیک و شبیه سازی کامپیوتری
* عناوین و حوزه فعالیت کارگروههای تخصصی شبکه ایمنی نانو به شرح زیر است:
- کارگروه Environmental Safety
- کارگروه Human Health
- کارگروه Occupational Health
شبکه توانا
معرفی شبکه توانا
با توجه به گسترش چشمگیر فناوری نانو و آشنایی دانشآموزان کشور با این فناوری، وجود یک فضای آزمایشگاهی مناسب برای انجام فعالیتهای پژوهشی ضروری و کاربردی به نظر میرسد. شبکه توانا با هدف ایجاد این فضا مبادرت به تجهیز آزمایشگاههای دانش آموزی با دستگاههای تخصصی و عمومی در زمینه فناوری نانو و ارائه خدمات آموزشی به این مراکز کرده است.
تاریخچه
در سالهای گذشته به واسطه برگزاری صدها سمینار و دوره آموزشی و چندین دوره المپیاد دانش آموزی فناوری نانو، ورود سرفصل فناوری نانو به جشنواره جوان خوارزمی، برگزاری نمایشگاه هفته نانو در سراسر کشور و کارهایی از این قبیل، آشنایی دانش آموزان کشور با این فناوری سرعت چشمگیری داشته است. لذا وجود یک محیط تحقیقاتی و آزمایشگاهی برای انجام فعالیتهای پژوهشی دانشآموزان ضروری به نظر میرسید.
با توجه به هماهنگیهای صورت گرفته میان ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و آموزش و پرورش استانها با اختصاص سه چهارم اعتبار از سوی ستاد و یک چهارم آن از سوی آموزش و پرورش، برنامه تجهیز آزمایشگاههای دانش آموزی در ۷ استان کشور از سال ۱۳۹۱ در استانهای تهران، فارس، اصفهان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، سمنان و همدان آغاز گردید. در سال ۱۳۹۲ عنوان توانا (تحقیق و آموزش نانو در آزمایشگاه) برای این شبکه برگزیده شد. تا پایان سال ۱۳۹۳ با اختصاص دو سوم اعتبار از سوی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و معاونت ریاست جمهوری و یک سوم آن از سوی آموزش و پرورش، برنامه تجهیز آزمایشگاههای دانش آموزی در ۴۸ مرکز دانش آموزی انجام شد. این حمایتها در سال ۱۳۹۴ نیز ادامه یافته و تا پایان سال در مجموع بیش از ۷۰ آزمایشگاه دانشآموزی مجهز به تجهیزات فناوری نانو در کشور وجود خواهد داشت.
دستگاههای میکروسکوپ تونلی روبشی (STM)، میکروسکوپ پروبی روبشی (SPM)، میکروسکوپ نیروی اتمی (AFM)، اندازه-گیری سطح به روش BET، الکتروریسی، انفجار الکتریکی سیم، اسپاترینگ رومیزی، اسپکتروفتومتر، پوششدهی دورانی، التراسونیک، ترازو آزمایشگاهی، هود، آون، کوره، سانتریفیوژ، گلاوباکس، انکوباتور، هیتر و همزن مغناطیسی، اتوکلاو و PH متر از جمله تجهیزاتی است که با توجه به کاربرد و نیاز آن در آزمایشگاه، نصب و راهاندازی میشود. کتاب آموزشی در قالب آزمایشها، فیلمهای آموزشی نحوه کار هر دستگاه و بستههای آموزشی (کیت) نیز در اختیار آزمایشگاهها قرار داده میشود.
اهداف
هدف اصلی آزمایشگاههای فناوری نانو، آموزش پژوهش محور فناوری نانو و ایجاد محیط مناسب برای تحقیقات دانشآموزی است. از دیگر اهداف مهم تشکیل این شبکه آزمایشگاهی میتوان به عناوین زیر اشاره کرد:
- توسعه همگام زیرساخت آزمایشگاهی به موازات آموزش فناوری نانو
- حمایت از ساخت دستگاههای آزمایشگاهی مرتبط با فناوری نانو
- توسعه همکاریهای بینالمللی در زمینه آزمایشگاههای دانشآموزی
- کشف و شکوفایی استعداد دانشآموزان توانمند
- کسب تجربه کار پژوهشی دانشآموزان در ارائه مقاله، طرح پژوهشی و پروژه
- تقویت روحیه همکاری گروهی در دانشآموزان
- امکان دسترسی آسان کلیه دانشآموزان و پژوهشگران کشور به تجهیزات آزمایشگاهی فناوری نانو
سند راهبرد آینده
جمهوری اسلامی ایران بر اساس چشم انداز بیست ساله، کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی و انقلابی، الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و مؤثر در روابط بین الملل.
کسب این جایگاه جز با تشخیص صحیح، تصمیم درست و اقدام بجا و مؤثر امکان پذیر نیست و قطعاً برای این هر سه باید برنامه ریزی کرد.
تلاش ستاد ویژه توسعه فناوری نانو این بوده و هست که کشور اسلامیمان بر اساس اطلاعات دقیق به تشخیص صحیح برسد، بر اساس آن برنامه ریزی کند و به صورت هماهنگ و منسجم به پیاده سازی برنامهها بپردازد و این مهم، قطعاً چیزی نیست که فقط یک بار لازم باشد، بلکه ضرورت دارد دائماً برای رسیدن به تشخیص، تصمیم و اقدام صحیح، جهاد کرد.
تصور مسیری جز این، برای توسعه فناوری نانو امکان پذیر نیست.
روح حاکم بر راهبرد آینده، ایجاد فضای مشارکت همه مردم در توسعه فناوری نانو و بهره مندی از مزایای آن است که انشاءالله در پناه حضرت باری تعالی و با عنایت حضرت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و حضرت ابوالفضل العباس (علیه السلام) محقق خواهد شد.
حمایتهای تشویقی
صادرات
کریدور خدمات صادرات محصولات دانشبنیان با هدف توسعه بازار صادراتی محصولات شرکتهای دانشبنیان در سال ۱۳۹۳ راهاندازی و مورد بهرهبرداری قرار گرفت. خدمات تسهیل کننده فرآیند صادرات کالاها و همچنین آموزش و مشاوره شرکتها در حوزه صادرات از جمله نیازهای اساسی شرکتهای دانشبنیان است. در این مجموعه سعی بر آن است تا با شناسایی و ارزیابی شرکتهای خدماتی فعال در این حوزه، خدماتی با کیفیت و اثربخش در جهت توسعه توان صادراتی شرکتها ارائه گردد. در همین راستا، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به منظور ایجاد و خلق ثروت برای جامعه از طریق صادرات محصولات با فناوری بالا، اقدام به حمایت از خدمات این کریدور نموده و این امکان را فراهم نموده است تا صادرات شرکتها از طریق اینگونه خدمات تسریع یابد.
شرط لازم دریافت این خدمات برای شرکتها، داشتن تأییدیه دانش بنیان از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است. در ادامه نیز ارزیابیهای بیشتری در خصوص توانمندی شرکت و محصولات آن در رسیدن به بازارهای جهانی صورت میگیرد.
شرکتهای متقاضی دریافت حمایتها و خدمات لازم است تا ضمن بررسی روال دریافت خدمات در فایل ارائه شده پیوست، نسبت به ارسال نامه رسمی به آدرس فکس کریدور اقدام نمایند.
تلفن: ۱۸ الی ۶۳۱۰۳۱۱۴-۰۲۱
فکس: ۶۳۱۰۶۴۱۰-۰۲۱
حمایت از اشتغال
معرفی
چنانچه یکی از شاخصترین نوآوریهای قرن حاضر را سازمانهای نوین بنامیم، پیشرفت این سازمانها در گرو بهره مندی مؤثر و کارآمد منابع انسانی با کیفیت و دانش مدار است. محصولات و خدمات متفاوت و با کیفیت، کاهش هزینهها، خلاقیت، نوآوری و افزایش رقابت پذیری از مزایای وجود منابع انسانی کارآمد است. بنابراین در صدر فرآیندهای راهبردی تحول و توسعه باید راهبردهای منابع انسانی قرار گیرد و سازوکارهای مناسب برای تبدیل این راهبرد به برنامههای اجرایی مهیا گردد. از این رو ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به منظور بهره گیری مناسب از تخصص سرمایههای انسانی در صنایع و ساماندهی بازار کار، پایگاه اطلاع رسانی اشتغال را در سال ۱۳۸۸ راه اندازی نمود. این پایگاه از ابتدای کار محوریت فعالیت خود را گسترش و توسعه منابع انسانی تعریف نمود و اشتغالزایی متخصصان فناوریهای نوین در نهادها و صنایع تولیدی نقطه تمرکز فعالیت این پایگاه قرار گرفت.
اهم فعالیتهای پایگاه:
- معرفی نیروی انسانی (در حوزههای نانوفناوری، مدیریت، علوم مهندسی، علوم پایه و علوم پزشکی)
- پرداخت کمک هزینه حقوق و بیمه فرد استخدام شده در قالب طرح حمایت از اشتغال و کارورزی
- بررسی سازش خصوصیات شخصیتی فرد با شرایط شغلی کارفرما جهت کاهش ریسک جذب نیرو
- نحوه شناسایی منابع و روشهای گزینش نیروی انسانی با چشم انداز ایجاد اشتغال پایدار
- بررسی عوامل مؤثر در پیش بینی صحیح عملکرد فرد با رویکرد یافتن شغل مناسب
مخاطبان پایگاه:
کارجویان
کلیه دانشجویان و دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی که متقاضی اشتغال در حوزه فناوریهای نوین هستند. این افراد میتوانند پس از ثبت نام به عنوان کارجو در پایگاه، شغل مورد نظر خود را جستجو نموده و برای استخدام در آن شغل ثبت درخواست نمایند.
کارفرمایان
کلیه نهادهای فعال و صنایع تولیدی که برای انتخاب و جذب متخصصان مورد نیاز خود به این پایگاه مراجعه مینمایند.
کارفرمایان میتوانند درخواست نیروی انسانی خود را از طریق ارتباط با کارگزار (شرکت رایا صدرا آتی) اعلام نمایند تا در کمترین زمان ممکن از منابع انسانی مورد نظر بهره مند شده و در صورت مشمول بودن نیرو و سازمان از طرحهای حمایتی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو (حمایت از اشتغال و کارورزی) نیز برخوردار گردند.
حمایت از پژوهش
کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، پس از تشکیل در اسفندماه ۱۳۸۳، با هدف جذب محققان و فعالان دانشگاهی به حوزه فناوری نانو و با دید تشویق و ترغیب آنان، اقدام به حمایت تشویقی از فعالیتهای فناوری نانو در سطح کشور نموده است.
کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با بررسی و دسته بندی کلیه فعالیتهای علمی- پژوهشی دانشگاهی، موارد زیر را به ترتیب مورد حمایت قرار میدهد:
- حمایت از پایان نامههای دانشگاهی (کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی، دکتری عمومی)
- حمایت از مقاله (ISI، علمی – پژوهشی، ارائه مقاله در همایشهای بین المللی)
- حمایت از مجلات (علمی- پژوهشی، ISI داخلی در حوزه فناوری نانو)
- حمایت از کتاب (تألیف، گرداوری، ترجمه کتب)
- حمایت از مأموریت فناورانه
- آئین نامه حمایت از پایان نامه (گام به گام)
۱-مقدمه
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو از سال ۱۳۸۳ تاکنون با هدف تشویق و ترغیب محققان به فعالیت در حوزه نانو، از تمامی پایاننامههای مرتبط با فناوری نانو حمایت نموده است. همچنین به منظور هدایت دانشجویان و اساتید برای انجام پایان نامههایی در راستای دستیابی به اهداف توسعه فناوری نانو در کشور، افزایش کیفیت علمی تحقیقات، دستیابی به نتایج کاربردی و تولید محصولاتی با فناوری نانو، حمایتهای تشویقی خود را متناسب با اهداف این روش اجرایی به حوزههای زیر گسترش داده است:
۱-۱- دستاوردهای فوق باید منتج از پایان نامه متقاضی باشند تا مشمول دریافت حمایت تشویقی قرار گیرند.
۱-۲- دانشجو پس از دفاع از پایاننامه خود تا ۲ سال فرصت دارد در صورت دستیابی به هر یک از دستاوردهای فوق؛ مستندات مرتبط را مطابق این روش اجرایی برای دریافت حمایت به ستاد نانو ارسال نماید.
۲- اهداف
این روش اجرایی به منظور تسهیل و تسریع حمایت از پایان نامههایی تهیه شده است که ویژگیهای زیر را داشته باشند:
مسئله محوری؛ پایاننامههایی که براساس نیاز واقعی و فعلی تعریف شدهاند و ترجیحاً کارفرمای صنعتی دارند.
کیفیتگرایی؛ پایان نامههایی که کیفیت بهتری نسبت به سایر پایان نامهها براساس شاخصها دارند.
نتیجهگرایی؛ پایان نامههایی که به نتایج و دستاوردهای خاص رسیدهاند.
۳- دامنه کاربرد
اساتید راهنما و دانشجویان تحصیلات تکمیلی (در سطوح کارشناسی ارشد، دکتری عمومی و دکتری تخصصی) که طبق ضوابط دانشگاه محل تحصیل خود، موظف به گذراندن پایان نامه هستند، میتوانند از این حمایتها بهرهمند گردند.
۴- تعاریف و اصطلاحات
ستاد: منظور ستاد ویژه توسعه فناوری نانو میباشد.
سامانه: منظور سیستم نرم افزاری مکانیزه حمایتهای تشویقی ستاد میباشد که با عنوان کارتابل افراد (حمایت تشویقی) در سایت ستاد مشخص شده است.
آئین نامه حمایت از مقاله ISI
هدف
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به منظور حمایت از فعالیتهای پژوهشی مرتبط با فناوری نانو به نویسندگان مقالات ISI جایزه تشویقی اعطا میکند.
تعاریف
مقاله ISI: مقالهای است که در مجلات نمایه شده توسط Institute for Scientific Information(ISI) چاپ شده باشد. فهرست مجلات ISI در سایت زیر موجود است.
http://ip-science.thomsonreuters.com/mjl
مقاله چاپ شده: در این آیین نامه منظور مقالاتی است که به چاپ نهایی رسیدهاند. به عنوان مثال مقالات در مراحل ارسال به مجله، پذیرش، در حال چاپ و دسترسی از روی شبکه به عنوان چاپ شده در نظر گرفته نمیشوند.
ضریب کیفیت مقاله: حاصل تقسیم ضریب تأثیر (IF:Impact Factor) هر مجله بر بیشترین ضریب تأثیر گروه موضوعی آن مجله، عددی است که نشان دهنده کیفیت مجله نسبت به با کیفیتترین مجله هر گروه است. این عدد برای تعیین کیفیت مجله و به عنوان ضریب کیفیت مجله انتخاب شده است. در مواردی که مجله در بیش از یک گروه موضوعی قرار دارد؛ ضریب کیفیت، میانگین اعداد ضریب کیفیت مجله در گروههای فوق است. قابل ذکر است ضرایب تاثیری که در یک دسته بندی موضوعی به صورت ناهمگونی بالا باشند و خارج از توزیع یکنواخت ضرایب تأثیر قرار گیرند، از کل گروه حذف شده و به عنوان ضریب تأثیر بیشینه انتخاب نمیشود.
مشمولین حمایت
مقالات چاپ شده در مجله ISI در حوزه فناوری نانو که به نام جمهوری اسلامی ایران ثبت شده، مشمول این حمایت هستند. این مقالات توسط کمیتهٔ علمی داوری ستاد بررسی شده و پس از تأیید ارتباط آن با حوزه فناوری نانو مشمول دریافت حمایت تشویقی خواهد شد.
تبصره ۱: به مقالات انگلیسی چاپ شده در مجلات خارجی غیر ISI حمایتی تعلق نمیگیرد.
تبصره ۲: فقط مقالاتی بررسی میشوند که بیش از ۲ سال ازتاریخ چاپ نهایی آنها نگذشته باشد.
تبصره ۳: کمیته علمی داوری ستاد ویژه توسعهٔ فناوری نانو برخی از مجلات ISI را فاقد کیفیت لازم ارزیابی کردهاند که مقالات آنها مشمول حمایت تشویقی نمیشود.
نحوه ارائه درخواست
درخواست حمایت میبایست از طریق سیستم آنلاین حمایت تشویقی به آدرس www.nano.ir/hrdc و توسط نویسنده مسئول (Corresponding Author) یا نویسنده اول به ستاد ارائه شود. ستاد برای هر درخواست حمایت تشویقی کد رهگیری در اختیار درخواست کننده قرار میدهد تا از آن برای پیگیری وضعیت درخواست استفاده نماید.
مدارک مورد نیاز برای درخواست
برای ثبت درخواست در سیستم آنلاین، فایل PDF مقاله چاپ شده در سربرگ مجله و تأییدیه نویسنده مسئول مورد نیاز است.
تبصره ۱: درخواست حمایت تشویقی فقط از طریق ثبت نام آنلاین قابل انجام و پیگیری است و مدارک ارسالی از طریق پست الکترونیک و بدون کدرهگیری بررسی نمیشوند.
تبصره ۲: ضروری است فایل PDF ارسالی فایل چاپ نهایی بوده و حاوی شماره صفحه، جلد، DOI باشد. فایلهای در مرحله in press بررسی نخواهد نشد.
تبصره ۳: مقاله ارائه شده برای دریافت حمایت تشویقی باید به صورت مقاله کامل (Full Paper) باشد و مقالات Short Communication، Notet،Comment، Letter در کمیته علمی ستاد بررسی نمیشوند.
تبصره ۴: چنانچه نویسنده اول برای دریافت حمایت تشویقی اقدام کند باید تأییدیه از طرف نویسنده مسئول همراه داشته باشد.
تبصره ۵: در صورتی که نویسنده اول، نویسنده مسئول نباشد برای درخواست حمایت، ملزم به ارسال تأییدیه نویسنده مسئول است و در صورتی که نویسنده اول، نویسنده مسئول هم باشد نیازی به ارسال تأییدیه نیست.
تبصره ۶: اگر یک مقاله دو نویسنده مسئول داشته باشد، هر کدام از نویسندگان مسئول در صورت اقدام باید تأییدیه از طرف نویسنده مسئول دیگر به همراه داشته باشد.
تبصره ۷: در صورتی که مرکز نویسنده مسئول مقاله، غیرایرانی باشد، اولین نویسنده ایرانی مقاله بدون نیاز به تأییدیه نویسنده مسئول مقاله میتواند درخواست خود را ارسال کند.
تبصره ۸: ضروی است در مقالات مروری چاپ شده (Review Paper) در قسمت منابع و ماخذ (References) به حداقل ۵ مقاله از کارهای نویسندگان مقاله ارجاع داده شود.
مقدار حمایت و نحوه پرداخت
حمایت تشویقی به مقالهٔ مشمول حمایتی پرداخت میشود که ارتباط محتوایی آن با مقولهٔ فناوری نانو توسط کمیتهٔ علمی داوری ستاد به تأیید رسیده باشد. این مبلغ به حساب درخواست دهنده واریز میگردد.
مقدار حمایت از مقالات ISI مرتبط با فناوری نانو، ۱۵.۰۰۰.۰۰۰ تا ۲۵.۰۰۰.۰۰۰ ریال با توجه به ضریب کیفیت مجله در زمان چاپ مقاله است که بر اساس جدول زیر محاسبه میشود.
تبصره ۱: به مقالات چاپ شده در مجلات Nature و Science بدون درنظر گرفتن IF، مبلغ ۱۰ میلیون تومان تعلق میگیرد.
تبصره ۲: به مقالات چاپ شده در این مجلات ISI ایرانی مبلغ ۲۰% تشویقی بیشتر تعلق میگیرد.
تبصره ۳: چنانچه فردی، مقاله علمی پژوهشی چاپ کرده و مبلغ حمایت را دریافت کرده باشد و با استفاده از نتایج همان مقاله علمی- پژوهشی، مقاله ISI چاپ کند؛ مبلغ حمایت دریافت شده از چاپ مقاله علمی- پژوهشی از مبلغ حمایت مشخص شده برای مقاله ISI براساس IF مجله، کسر شده و ما به التفاوت به وی پرداخت خواهد شد.
تبصره ۴: چنانچه مقالات ارائه شده در یک کنگره داخلی توسط یک مجله ISI به صورت ویژه نامه چاپ شوند به این مقالات فقط مبلغ ۶.۰۰۰.۰۰۰ ریال (معادل مقاله علمی-پژوهشی انگلیسی داخلی) پرداخت میشود.
تبصره ۵: حمایت تشویقی مقالاتی که در آنالیز دادهها، تعیین مشخصات و تولید مواد آنها از تجهیزات دستگاهی ساخت داخل استفاده شده باشد، افزایش مییابد.
برای این منظور، لازم است تجهیزات مورد استفاده جزء فهرست مورد تأیید شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو باشد، همچنین مشخصات دستگاه و نام شرکت سازنده نیز باید در متن مقاله، ذکر شده باشد. مبلغ حمایت تشویقی در صورت استفاده از نام دستگاه و نام ایران در متن مقاله ۲۰ درصد و در صورت استفاده فقط از نام دستگاه در متن مقاله ۱۰ درصد افزایش مییابد.
تبصره ۶: به مقالات ISI ایی نانویی که در رفرنسهای خود از مقالات چاپ شده در مجلات علمی پژوهشی داخلی فناوری نانو استفاده کنند، به ازای هر ارجاع دهی، ۲۰.۰۰۰ تومان حمایت تشویقی تعلق میگیرد.
حداکثر مبلغ حمایت تشویقی (ارجاع دهی به مقالات چاپ شده در مجلات نانویی) ۰۰۰ تومان میباشد.
نحوه تقسیم مبلغ تشویقی مقالات ISI
تقسیم مبلغ حمایت تشویقی مقالات به عهده درخواست دهنده و بر اساس جدول زیر است.
تبصره ۱: نحوه تقسیم مبلغ تشویقی مقالات ISI، در مواردی که مقاله توسط دو یا چند نفر نوشته شده و آنها استاد راهنما و دانشجو نیستند، نیز بر اساس جدول بالا است.
تبصره ۲: درخواست دهنده موظف است که مبلغ حمایت تشویقی را بر اساس جدول مذکور بین نویسندگان تقسیم نماید. در صورتی که مشخص شود این کار توسط درخواست دهنده انجام نشده است، سایر درخواستهای ایشان بررسی نخواهد شد.
تبصره ۳: در صورتی که تعداد نویسندگان مقاله بیشتر از ۵ نفر باشد، نحوه تقسیم مبلغ حمایت تشویقی همانند ۵ نفرمی باشد.
آئین نامه حمایت از مجلات علمی – پژوهشی
هدف
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو برای کمک به مجلات علمی پژوهشی داخلی فناوری نانو و ارتقا کیفی آنها برای کسب جایگاه مناسب بین المللی، حمایت تشویقی اعطا مینماید.
مشمولین حمایت
این حمایت برای مجلات علمی پژوهشی با عنوان فناوری نانو است که به صورت تخصصی مقالات حوزه فناوری نانو را به زبان انگلیسی چاپ میکنند.
نحوه ارائه درخواست
درخواست حمایت میبایست از طریق سیستم آنلاین حمایت تشویقی به آدرس http://irannano.org/hrdc و توسط مدیر مسئول یا سردبیر مجله ارائه شود. ستاد برای هر درخواست حمایت تشویقی کد رهگیری در اختیار درخواست کننده قرار میدهد تا از آن برای پیگیری وضعیت درخواست استفاده نماید. برای ثبت درخواست در سیستم آنلاین، مشخصات عمومی مجله و نامه اعلام شماره حساب سیبای بانک ملی مجله یا سردبیر یا مدیر مسئول مجله مورد نیاز است.
مدارک مورد نیاز برای درخواست
- ارسال سه نسخه از هر شماره مجله از طریق پست پیشتاز به آدرس تهران، صندوق پستی ۳۴۴- ۱۴۵۶۵ ستاد ویژه توسعه فناوری نانو- بخش حمایتهای تشویقی
- تکمیل فرم زیر و ارسال آن از طریق سیستم آنلاین حمایت تشویقی
- درج کد رهگیری روی مجلات ارسالی
- نامه اعلام شماره حساب سیبای بانک ملی مجله یا سردبیر یا مدیر مسئول مجله
مقدار حمایت و نحوه پرداخت
مجلات ارسالی بر اساس شاخصهایی که توسط کمیته علمی داوری ستاد مشخص شده است ارزیابی میگردد (شاخصهای ارزیابی مجلات) براساس این ارزیابی امتیاز کیفی بین ۰ تا ۱۰۰ برای مجله در نظر گرفته میشود.
حمایت تشویقی بر اساس امتیاز کسب شده در این ارزیابی و تعداد مقالات چاپ شده در هر شماره از مجله، تعیین میگردد. مبلغ حمایت به شماره حساب سیبای بانک ملی مجله یا سردبیر یا مدیر مسئول مجله واریز میشود.
تبصره ۱: در صورت کسب امتیاز کامل در ارزیابی کیفی مجله، به ازای هر مقاله چاپ شده، مبلغ ۲ میلیون ریال در نظر گرفته شده است.
تبصره ۲: در صورت کسب نکردن امتیاز کامل در ارزیابی کیفی، مبلغ پرداختی بر اساس تعداد
مقاله و امتیاز مجله خواهد بود.
تبصره ۳: صورتی که امتیاز مجلهای پس از دو سال حمایت به ۱۵۰ نرسد، مجله دیگر ارزیابی نشده و شامل دریافت حمایت تشویقی نخواهد شد.
تبصره ۴: در صورتی که مجلهای ۲۰% رشد سالانه در امتیازات کسب شده در ارزیابی را نداشته باشد، مقالات چاپ شده در آن مانند مقالات چاپ شده در مجلات علمی – پژوهشی به زبان انگلیسی (مبلغ ۴۰۰.۰۰۰ هزار تومان) حمایت میشوند.
تبصره ۵: در صورتی که مجلهای بتواند نمایه ISI را کسب کند، مبلغ ۳۰ میلیون تومان پاداش به مجله پرداخت خواهد شد.
آئین نامه حمایت از چاپ کتاب
هدف
ستادویژه توسعه فناوری نانو به منظور قدردانی از مولفان، گردآورندگان و مترجمان کتب حوزهٔ فناوری نانو، به آنها جایزه تشویقی اعطا میکند.
تعاریف
شرایط نویسندگان کتاب
مؤلف
- حداقل دارای ۱۰ مقاله معتبر ISI مرتبط با فناوری نانو در حوزه تخصصی خود و کتاب چاپ شده باشد
- این مقالات ضروری است به تأیید کمیته علمی ستاد رسیده باشند
- ضروری است از این مقالات به عنوان مرجع در کتاب استفاده شده باشد و هنگام ثبت درخواست آنها را در کتاب مشخص نمایند؛
گردآورنده
• حداقل دارای ۵ مقاله معتبر ISI مرتبط با فناوری نانو در حوزه تخصصی خود و کتاب چاپ شده باشد
• این مقالات ضروری است به تأیید کمیته علمی ستاد رسیده باشند
• ضروری است از این مقالات به عنوان مرجع در کتاب استفاده شده باشد و هنگام ثبت درخواست آنها را در کتاب مشخص نمایند؛
مترجم
• حداقل دارای ۲ مقاله معتبر ISI فناوری نانو در حوزه تخصصی خود و کتاب چاپ شده باشد یا
• ارتباط پایاننامه کارشناسی ارشد یا دکتری وی در کمیته علمی ستاد به تأیید رسیده باشد؛
مشمولین حمایت
این حمایت به مولفان، گردآورندگان و مترجمان کتابهای چاپ شده توسط ناشران معتبر داخلی و خارجی که مرکز آنها در کتاب ایران ذکر شده باشد، اعطا میشود.
تبصره ۱: قبل از چاپ کتاب حمایتی پرداخت نمیشود.
تبصره ۲: چنانچه نویسنده بر روی جلد کتاب، خود را مؤلف معرفی کند و شرایط مؤلف مندرج در آیین نامه را نداشته باشد، مشمول حمایت تشویقی نخواهد شد.
تبصره ۳: اگر نوع کتاب تألیف و گردآوری ذکر شده باشد، تألیف درنظر گرفته خواهد شد و نویسندگان باید شرایط مؤلف را داشته باشند.
تبصره ۴: اگر نوع کتاب مشخص نشده باشد (تألیف و گردآوری)، تألیف درنظر گرفته خواهد شد و نویسندگان باید شرایط مؤلف را داشته باشند.
تبصره ۵: تعداد مقالات مرجع در تألیف و گردآوری میتواند مجموع مقالات تأیید شده از تمام نویسندگان کتاب باشد.
نحوه ارائه درخواست
درخواست حمایت میبایست از طریق سیستم آنلاین حمایت تشویقی به آدرس http://nano.ir/hrdc ارائه شود. ستاد برای هر درخواست حمایت تشویقی کد رهگیری در اختیار درخواست کننده قرار میدهد تا از آن برای پیگیری وضعیت درخواست استفاده نماید.
مدارک مورد نیاز
برای ارزیابی و داوری کتاب، موارد زیر مورد نیاز است:
- یک نسخه ازکتاب منتشر شده توسط انتشارات بین المللی؛
- دو نسخه از کتاب منتشر شده توسط انتشارات داخلی؛
- دو نسخه از کتاب ترجمه شده به همراه یک نسخه از کتاب اصلی؛
- ارسال تأییدیه از طرف سایر نویسندگان به همراه کتاب
- ارسال فرم مشخص نمودن مقالات مرجع نویسندگان کتاب به همراه کتاب
این موارد میبایست از طریق پست پیشتاز به آدرس تهران، صندوق پستی ۳۴۴- ۱۴۵۶۵ ستاد ویژه توسعه فناوری نانو- بخش حمایتهای تشویقی فرستاده شود. لازم است کد رهگیری روی کتاب ارسالی مرقوم گردد.
مقدار حمایت
براساس شاخصهای ارزیابی کتب توسط کمیته علمی داوری ستاد بررسی میشوند و براساس نمره حاصله مبلغ تشویقی آنها پرداخت میشود.
تبصره: به کتبی که امتیاز کمتر از ۵۰ دریافت کنند حمایت تشویقی پرداخت نمیشود.
آئین نامه حمایت از مأموریت فناورانه
هدف
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به منظور حمایت از محققانی که برای یادگیری مهارت یا فناوریهای مرتبط با فناوری نانویی که در کشور وجود ندارد، به خارج از کشور سفر کردهاند؛ حمایت تشویقی اعطا میکند.
تعاریف
مأموریت فناوری نانو: ماموریتی در زمینه فناوری نانو میباشد که منجر به یادگیری مهارتهای کسب و کار، ثبت اختراع، نحوه کار با تجهیزات مرتبط با فناوری نانو، روشهای نوین سنتز نانومواد و … شود. ضروری است مهارت و فناوری به طور مستقیم با فناوری نانو مرتبط باشد.
متخصص فناوری نانو: محققی که تخصص و سوابق مشخص تأیید شده ایی توسط کمیته علمی داوری ستاد ویژه توسعه فناوری نانو داشته باشد. این سوابق شامل چاپ مقاله ISI، علمی پژوهشی، انجام یا راهنمایی پایان نامههای دانشجویی دکتری یا کارشناسی ارشد میشود.
مشمولین حمایت
این حمایت به اعضاء هیئت علمی دانشگاهها و دانشجویان دکتری (با معرفی و تأیید استاد راهنما) تعلق میگیرد.
تبصره ۱: استاد راهنمای دانشجوی دکتری میبایست در فهرست ۱۰۰ نفر جشنواره برترینهای فناوری نانو باشد.
نحوه ارائه درخواست
ضروری است درخواست حمایت از طریق سیستم آنلاین حمایت تشویقی به آدرس http://irannano.org/hrdc ارائه شود. ستاد برای هر درخواست حمایت تشویقی کد رهگیری در اختیار درخواست کننده قرار میدهد تا از آن برای پیگیری وضعیت درخواست استفاده نماید.
مدارک مورد نیاز
برای دریافت حمایت تشویقی مأموریتهای فناوری نانو، ضروری است که مدارک زیر توسط درخواست دهنده از طریق سیستم آنلاین حمایت تشویقی ارسال شود:
- گواهی معتبر حضور در دورههای آموزشی از طرف برگزارکنندگان دوره؛
- کپی بلیط رفت و برگشت؛
- کپی ویزا؛
- ارائه گزارشی از فعالیتهای انجام شده و موضوعات علمی ارائه شده در دوره آموزشی؛
- ارائه گواهی از طرف استاد راهنما به دانشجویان دکتری در سربرگ رسمی دانشکده یا دانشگاه؛
مقدار حمایت و نحوه پرداخت
پس از بررسی و تأیید مستندات مربوط به مأموریت فناوری نانودر کمیته علمی داوری ستاد، مبلغ ماهیانه ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال به فرد درخواست کننده، تعلق خواهد گرفت.
تبصره ۱: این حمایت پس از شرکت فرد در دوره آموزشی تعلق میگیرد؛
تبصره ۲: این حمایت برای حداقل ۲ ماه و حداکثر ۶ ماه پرداخت خواهد شد؛
تبصره ۳: به دورههای آموزشی با مدت زمان کمتر از ۲ ماه یا کارگاههای چند روزه حمایتی تعلق نمیگیرد؛
تبصره ۴: ۱۰ کشور اول (ماهانه کشورها براساس شاخصهای علم سنجی از طرف ستاد معرفی میشوند) برای اعزام مأموریت در اولویت هستند و در سایر موارد با تصمیمگیری در ستاد قابل اجرا خواهد بود؛
تبصره ۵: اجرای این آیین نامه از ابتدای دی ماه سال ۱۳۹۱ قابل اجرا خواهد بود و سایر آییننامههای مربوط به این موضوع کان لم یکن تلقی خواهد شد؛
حمایت از ثبت اختراع
مالکیت فکری به عنوان یکی از زیرساختهای مهم توسعه فناوری بیش از یک قرن است که در دنیا مورد توجه ویژه قرار گرفته است و در این راستا نیز بیش از ۲۵ معاهده و کنوانسیون بین المللی وجود دارد که همگی حاکی از اهمیت این مقوله به عنوان زیرساختهای مهم توسعه فناوری مطرح میشود. فعالیتهای مربوط به مالکیت فکری در ستاد نانو از سال ۱۳۸۴ آغاز شده و طی این مدت رویکرد ستاد به گونهای بوده که ضمن توانمند سازی نهادهای موجود مالکیت فکری در کشور به یک سری اقدامات خاص در زمینه مالکیت فکری در حوزه فناوری نانو بپردازد که از آن جمله میتوان به کمک ستاد برای ایجاد و یا فعال سازی دفاتر مالکیت فکری در ۹ مرکز دانشگاهی و پژوهشی و نیز کمک به تأسیس شرکتهای خصوصی ارائه دهنده خدمات تخصصی مالکیت فکری در کشور اشاره کرد.
حمایت از مراکز رشد
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در راستای تجاری سازی یافتههای پژوهشی و توسعه شرکتهای دانش بنیان در حوزه نانو اقدام به حمایت از مراکز رشد نموده است. این طرح حمایتی از سال ۸۷ آغاز و تا کنون نیز ادامه دارد.