تسهیلگر مسیر دانش بنیان
پارک‌های علموفناوری تسهیلگر مسیر دانش بنیان
ایجاد شرکت‌های دانشبنیان و موفقیت شرکت دانشبنیان در سال‌های اخیر به یکی از گفتمان‌های رایج در فضای علمی و فناوری کشور تبدیل شده و با توجه به نقش مهمی که در استقلال، پویایی و پایداری اقتصاد دانش بنیان دارد، به عنوان هدف اصلی بسیاری از دانشگاهیان اعم از اساتید، دانش‌آموختگان و دانشجویان قرار گرفته است. در این میان، امکانات و ظرفیت‌های پارک‌های علموفناوری تسهیلگر مسیر دانش بنیان و چرخۀ دانشبنیان باشد و مهمترین حمایت از شرکت‌های دانشبنیان را رقم زند.
در همین رابطه پای سخن برخی رؤسای پارک‌های علموفناوری کشور پیرامون اهمیت، زیرساخت و چگونگی موفقیت شرکت‌های دانشبنیان نشستیم که در ادامه می خوانید.
تکامل فناوری در چرخۀ دانشبنیان
اسماعیل پیرعلی؛ رئیس پارک علم و فناوری چهارمحال‌وبختیاری ضمن بیان اینکه بدون تعامل و تنها با اتکا به یک تخصص و یا مهارت، هرگز فناوری در چرخۀ دانشبنیان و دانش‌فنی حاصل نمی‌شود، بر لزوم شبکه‌سازی نخبگانی و تخصصی تأکید دارد و می‌گوید:
” علوم در تعامل با یکدیگر و برای یک هدف مشخص، می‌توانند مکمل هم باشند و نتیجۀ فعالیت‌هایشان منجر به محصولی دانشبنیان منطبق بر نیازهای واقعی جامعه باشد.”
وی با اشاره به پارامترهای مومفقیت شرکت‌های دانشبنیان، می‌افزاید: یکی از دلایل گسترش شرکت‌های دانشبنیان در حوزه‌های IT و ICT، ظرفیت بالای این حوزه‌ها، نیازها و مقتضیات کنونی جامعه و همچنین سوددهی سریع این حوزه‌ها است؛ این عوامل سبب رغبت بیشتر دانش‌آموختگان به بخش‌های مذکور است. به عبارت دیگر، تقاضای بازار، هدایتگر توان نخبگانی است چراکه ممکن است نتیجۀ فعالیتی مناسب باشد و منجر به تولید کالایی دانشبنیان و مناسب شود اما چون نیاز بازار را تأمین نمی‌کند و با آن منطبق نیست، در فروش و حصول ارزش‌افزوده موفق نباشد.
عضو شورای علمی بنیاد نخبگان استان با اشاره به اهمیت و نقش شرکت‌های دانشبنیان در توسعۀ منطقه‌ای، معتقد است:
“این شرکت‌ها علاوه بر حصول ارزش‌افزوده، درآمدزایی پایدار و گردش مالی بالا برای جامعۀ بومی، نقش بسزایی در اشتغال‌زایی دارند. غالب این شرکت‌ها از مراکز رشد دانشگاهی کار خود را آغاز کرده‌اند و توانسته‌اند پس از حرکتی منطقی به این موفقیت‌ها برسند.”
همچنین بخوانید:
شرکت دانشبنیان یکی از راه‌های استقلال مالی کشور
عطاالله ربانی؛ رئیس پارک علموفناوری استان البرز با اشاره به لزوم حمایت از اجتماع نخبگانی در عملیاتی‌کردن و تجاری‌سازی ایده، بیان می‌کند:
“تلاش دانش‌آموختگان و دانشجویان برای تأسیس و فعالیت در شرکت های دانشبنیان، امری ضروری و شبیه جهاد در جبهه‌ها است چراکه این مهم نقش مهمی در مقابله با تحریم‌ها و استقلال کشور دارد؛ به همین دلیل، بهترین حمایت از استعدادهای برتر کشور، هدایت آنان به سمت ایجاد شرکت دانشبنیان است. در این بین، استفاده از ظرفیت‌های پارک علموفناوری استان‌ها نیز می‌تواند اثرگذاری مثبتی داشته باشد.”
زیربنای موفقیت شرکت دانشبنیان
شهیکی‌تاش؛ رئیس پارک علمی‌وفناوری سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه تحقیقات کاربردی بیشتر یک تحلیل تکنیکال از شرایط موجود هستند، معتقد است:
” نوآوری و پایش مداوم از ضروریات انطباق با استانداردهای جهانی دانشبنیان بودن است.”
وی اظهار می‌کند:
“حمایت‌های دانش بنیان باید رویکرد توانمندسازی داشته باشند تا طرح و ایده بتواند در بازۀ زمانی مناسب به محصول و خدمتی دانشبنیان که نیاز بازار داخلی و خارجی است، تبدیل شود. علاوه بر آن حمایت از شرکت‌های دانشبنیان نیز باید با جدیت دنبال شود و صاحبان آن با مقتضیات بازار و قواعد حاکم بر آن آشنا شوند و آموزش‌های لازم را ببینند. این شرکت‌ها تنها زمانی می‌توانند به موفقیت برسند که علاوه بر بُعد فنی، حداقل اصول اولیه مدیریت بازار را بدانند و موفقیت شرکت دانشبنیان را حاصل نمایند.”
توسعۀ بازار مهمترین حمایت از شرکت‌های دانشبنیان
وی می‌افزاید:
“باید دانست، توسعۀ بازار مهمترین حمایت از شرکت‌های دانشبنیان است چراکه ضریب‌شکست این شرکت‌ها را تعدیل می‌کند.”
رئیس پارک علمی‌وفناوری سیستان‌وبلوچستان اضافه می‌کند:
“توانمندسازی حوزه‌های نوآوری و R&D در صنعت و بخش کشاورزی یکی دیگر از الزامات امروز کشور برای رسیدن به توسعه‌یافتگی است. می‌توان برای تقویت این واحدها از توان موجود در شرکت‌های دانشبنیان استفاده کرد تا این شرکت‌ها پل‌ارتباطی بین دانش و صنعت باشند. از سوی دیگر، بسیاری از اخترعات را می‌توان به سمت تقویت واحدهای نوآوری و R&D جهت‌دهی کرد به شرط اینکه با تولید محصولی مقیاس‌پذیر، بازارمحور بوده و قابلیت حصول ارزش‌افزوده اقتصادی و اجتماعی را نیز داشته باشند نه اینکه منجر به تولید کالای لوکسی شوند که هیچ بازار منطقی‌ای ندارد.”
رموز موفقیت شرکت دانشبنیان
همچنین محمودرضا شاکرمی؛ رئیس پارک علموفناوری استان لرستان با اشاره به لزوم انسجام در حوزۀ فناوری، می‌گوید:
“اصولاً نمی‌توان با تفکر جزیره‌ای در حوزه‌های علمی و فناوری عملکرد مثبتی داشت.”
وی با بیان اینکه یکی دیگر از ملزومات پیشرفت، ایجاد انسجام و تعامل بین شرکت‌های بزرگ دانشبنیان است، ادامه می‌دهد:
“موازی‌کاری و اختلاط فعالیت‌ها یکی از آسیب‌های جدی است؛ بنابراین یکی از راه‌هایی که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه کشور باشد، هماهنگ‌کردن فعالیت‌های شرکت‌های دانشبنیان است. هم‌افزایی و تعامل این شرکت‌ها با یکدیگر، هم پتانسیل موجود را افزایش می‌دهد و شرکت‌ها می‌توانند از امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری خود را به اشترک بگذارند تا در هزینه و زمان نیز صرفه‌جویی شود.”
حلقۀ فناوری دانش بنیان
شاکرمی با بیان اینکه بدون بازار، حلقۀ فناوری دانش بنیان ناقص است، می‌افزاید:
“مادامی که محصول تولیدشده در بازار موفق نشود، نمی‌توان ادعا داشت که حلقۀ فناوری دانش بنیان به‌طور کامل طی شده است.”
علی معتمدزادگان؛ رئیس پارک علموفناوری استان مازندران نیز با تأکید بر ایجاد هسته و گروه پژوهشی، یادآور می‌شود:
“یکی از مزایای هسته‌های پژوهشی، تشکیل شرکت‌های دانشبنیان است. به‌عبارت دیگر، فرد با حضور در هستۀ پژوهشی تا حدودی با فضای عملیاتی علم آشنا می‌شود و مهارت‌های فردی خود را در حوزه‌های اقتصاد و بازار افزایش می‌دهد؛ در نتیجه می‌تواند در آینده شرکت دانشبنیان هم تأسیس شود.”
وی خاطرنشان می‌کند:
” اگر چند پروژه کلان توسط هسته‌های پژوهشی و یا شرکت‌های دانشبنیان به ثمر برسد، قطعاً رغبت دانشگاه و صنعت به برقراری ارتباط منطقی و نظام‌مند با یکدیگر افزایش می‌یابد اما پیش از آن، دانشگاه نباید انتظار داشته باشد صنعت، آزمایشگاه‌های دانشکده‌ها را تجهیز و یا برای افزایش امکانات دانشگاه هزینه کند چراکه صنعت، دید اقتصادی دارد و مادامی که اقدامی توجیه اقتصادی نداشته باشد، آن را انجام نخواهد داد.”